Geestelijk verzorgers bij Abrona: over verlies, hoop en krachtbronnen

14 augustus 2025

Cliënten van Abrona worstelen soms met grote levensvragen, kampen met rouw en zijn soms heel verdrietig. De geestelijk verzorgers van Abrona gaan in gesprek en brengen, vaak met rituelen,  rust en ruimte voor bezinning.

Vroeger was het de dominee die bij Abrona, van oudsher een christelijke organisatie, een luisterend oor bood en cliënten begeleidde bij levensvragen. Nu kloppen bewoners aan bij een van de vier geestelijk verzorgers. Ze gaan in gesprek met cliënten die kampen met verlies of met andere grote vragen worstelen. Cliënten weten hen te vinden maar ook begeleiders, gedragswetenschappers of artsen verwijzen door, vertelt geestelijk verzorger Caroline Bezemer (55).  Ze is al ruim twintig jaar werkzaam bij Abrona en heeft de afgelopen jaren de vraag naar geestelijke zorg zien toenemen.

Rituelen geven troost

Naast individuele gesprekken verzorgen de vier geestelijk verzorgers van het team uitvaartdiensten, doen aan groepswerk, trainen vrijwilligers voor de kringvieringen en gaan in gesprek over ethische dilemma’s op de werkvloer.

De uitvaartdiensten van bewoners zijn indrukwekkend, vertelt Michelle van Driel (29). “Het verdriet is vaak groot, mensen wonen soms al meer dan twintig jaar samen op een groep. We besteden veel aandacht aan rituelen: kaarsen, muziek, tekeningen. Pas nog had de begeleiders gevraagd om wasknijpers mee te nemen in plaats van bloemen, omdat de bewoonster zo van wasknijpers hield.” Het zijn vaak hele mooie, intieme bijeenkomsten. “We hebben in de wijk Sterrenberg in Huis ter Heide ook een gedenkplaats; daar zwaaien we dan uit, want veel bewoners kunnen niet mee naar de begraafplaats.”

Verlies in allerlei vormen

Verlies is een groot thema. Caroline maakte pas een fotoboekje met een cliënt met autisme die zijn moeder is verloren. “Alles was ineens anders. In het weekend kan hij niet meer naar haar toe, niet meer met zijn moeder langs bij andere familieleden. Toen heb ik samen met de begeleiding en familie een fotoboek voor hem gemaakt van de periode met mama en zonder mama. Jouw moeder was heel belangrijk, dat geeft rust, maar we leven wel nu. Nu zijn er ook andere dingen die je kunt doen. Dat geeft troost en rust.”

En dan is er nog het verdriet om de beperking. Caroline: “Waarom kan ik niet trouwen zoals mijn broer, of kinderen krijgen, op mezelf wonen, betaald werk doen? Ook daar zit heel veel verdriet. Je bent toch altijd die uitzondering in de wereld. In een samenleving die steeds complexer wordt. Probeer maar eens met de bus te reizen als je niet kunt lezen en schrijven.”

Geen pasklare antwoorden

Er speelt veel in het leven van de bewoners, zeggen ze: van rouw en verlies tot aan eenzaamheid, seksualiteit en misbruik. Caroline: “Er wordt vaak misbruik gemaakt van mensen met een beperking. We proberen mensen te helpen om het leven te dragen.”

De geestelijk verzorgers hebben geen pasklare antwoorden op de grote vragen van bewoners. Door het stellen van de juiste vragen gaan ze in gesprek, op zoek naar krachtbronnen. Michelle: “Waar word je vrolijk van? Waar kijk je naar uit? Dat vroeg ik pas bij de lenteviering met het thema hoop. ‘Punniken’, was het antwoord van een heel oude bewoner.”

Zingeving in eenvoudige taal

Caroline: “We kijken naar de mens achter de beperking. Bij een levenskring stelden we de vraag: als jij koning zou zijn, wat zou je doen? Dat brengt dan hele mooie gesprekken op gang.” Michelle vult aan: “De kunst is ook om lastige thema’s in eenvoudige taal uit te leggen, zonder kinderachtig te worden. Een kaarsje opsteken zegt soms meer dan heel veel woorden.”

Ze werken nauw samen met de begeleiders, die de bewoners goed kennen. Michelle: “Pas nog adviseerde een begeleider om een bewoner die heel moeilijk praatte, pen en papier te geven. De mogelijkheid om te schrijven zorgde ervoor dat hij veel makkelijker praatte.” Caroline: “Dat werkt ook twee kanten op. Soms proberen we ook rust bij de begeleiders te brengen. Wie is die persoon die je begeleidt? Wat weet je van hem of haar?”

 De geestelijk verzorgers organiseren ook multidisciplinaire moreel beraden en er is een Adviesgroep Ethiek. ‘We proberen in deze adviesgroep medewerkers bewust te maken van de morele kwesties in hun werk. Daarmee zetten we mensen even ook stil, zonder direct naar de ‘oplossing’ te gaan, want voor heel veel dingen is er geen oplossing.”